Η Black Friday θεωρείται θεσμός εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο λίγοι είναι αυτοί που ξέρουν πραγματικά γιατί λέγεται έτσι και ποια είναι η σημασία της.
Η Black Friday αποτελεί θεσμό στο εξωτερικό και, κυρίως, στα μεγάλα πολυκαταστήματα των ΗΠΑ, ωστόσο, τα τελευταία χρόνια τείνει να καθιερωθεί και στην Ελλάδα ως περίοδος προσφορών.
Η προέλευση του ονόματος
Με το πέρασμα των ετών ο όρος “Black Friday” άρχισε να χρησιμοποιείται από τους καταστηματάρχες όταν αναφέρονταν στη μοναδική ημέρα της χρονιάς την οποία οι εταιρείες μπορούσαν επιτέλους να βγάλουν κέρδος (από την αγγλική έκφραση “go into the black”), αφού ήταν “στο κόκκινο” για το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς. Όλα αυτά, όμως, είναι απλώς η θεωρία πίσω από το όνομα.
Σύμφωνα με κάποιες άλλες φήμες, ο όρος προήλθε από μια παλιά παράδοση σύμφωνα με την οποία την επομένη από το Thanksgiving, δηλαδή την Ημέρα των Ευχαριστιών, γινόταν σκλαβοπάζαρο.
Η διαφορετική θεωρία
Μια διαφορετική θεωρία υποστηρίζει ότι ο όρος προέρχεται από την αστυνομία στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ για να περιγράψει τη φρικτή κίνηση που επικρατούσε στους δρόμους την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών, αφού εκείνη την ημέρα ο Άγιος Βασίλης καθόταν στην καρέκλα του σε κάθε πολυκατάστημα και υποδεχόταν κάθε παιδί στην πόλη που ήθελε να τον δει.
Αυτή ήταν και η πρώτη ημέρα της Χριστουγεννιάτικης εμπορικής σεζόν, τα σχολεία ήταν κλειστά και αργά τη νύχτα κατέφθαναν επισκέπτες από άλλες πόλεις για να παρακολουθήσουν τον ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ των ομάδων του Στρατού Ξηράς και του Πολεμικού Ναυτικού.
Κάθε χρόνο την ημέρα αυτή κανένας τροχονόμος δεν μπορούσε να πάρει ρεπό. Ενώ ακόμα και η φιλαρμονική μπάντα της αστυνομίας έπρεπε να είναι στο πόδι.
Άλλες χρήσεις του όρου ανά τον κόσμο
O όρος “Black Friday” έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές στην ιστορία για να αναφερθεί κάποιο τραγικό γεγονός που συνέβη την ημέρα αυτή.
Η πρώτη χρονιά που έχει καταγραφεί όρος της “Black Friday” ήταν για να περιγράψει το κραχ του αμερικανικού χρηματιστηρίου χρυσού στις 24 Σεπτεμβρίου το 1869 που προκλήθηκε από δυο αδίστακτους εγκληματίες.
Τους χρηματιστές Jay Gould και Jim Fisk που συνεργάστηκαν με σκοπό να κλέψουν όσο περισσότερο εθνικό χρυσό μπορούσαν για να φτάσουν την τιμή του στα ύψη και να βγάλουν τεράστιο κέρδος. Εκείνη την ημέρα, ωστόσο, η συνωμοσία καταρρίφθηκε και η αγορά υπέστη ελεύθερη πτώση. Αυτό είχε αποτέλεσμα να χρεοκοπήσουν οι πάντες, από τραπεζίτες της Wall Street μέχρι αγρότες.
Μια άλλη “Black Friday” διαδραματίστηκε στις 31 Ιανουαρίου του 1919, αναφέρεται στη Μάχη της George Square στη Γλασκώβη, μια από τις εντονότερες εξεγέρσεις στην ιστορία της πόλης. Η διένεξη είχε ως θέμα την κινητοποίηση για λιγότερες ώρες εργασίας, που εκφράστηκε με μια ευρύτατη απεργιακή κινητοποίηση. Δεκάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν και οι ώρες εργασίες μειώθηκαν.
Άλλο διάσημο γεγονός, είναι το Νοέμβριο του 1910 όταν χιλιάδες σουφραζέτες εισέβαλαν στη Βουλή, ώστε να διαμαρτυρηθούν ειρηνικά και εισέπραξαν βία και συλλήψεις εκ μέρους της αστυνομίας.
