Βαθιά μέσα στη γη, και σε τρία επίπεδα, απλώνεται το εντυπωσιακό σπήλαιο Ανεμότρυπα, 3 χιλιόμετρα έξω από τα Πράμαντα, στα Τζουμέρκα Ιωαννίνων.
Το διασχίζει ένα ποτάμι 15 εκατ. ετών, το οποίο βοά από τα βάθη του σπηλαίου, προϊδεάζοντας για το συγκλονιστικό «ταξίδι» που επιφυλάσσει στον επισκέπτη.
Το σπήλαιο είναι βάραθρο, έχει, δηλαδή, τη μορφή ενός απόκρημνου χάσματος στη γη, καθώς το ποτάμι έχει διαμορφώσει το εσωτερικό σε τρία επίπεδα.
Επίπεδα
Το πρώτο, που είναι και το πιο παλιό, έχει καταρρεύσει και ελάχιστα σημεία του διασώζονται ακέραια. Το δεύτερο και μεσαίο επίπεδο είναι εκείνο που μπορεί ο επισκέπτης να γνωρίσει, μέσα από μια εντυπωσιακή και προσεκτικά επιμελημένη διαδρομή μήκους 250 μέτρων και φιλοξενεί 10 αίθουσες. Στο τέλος της, υπάρχει οπτική επαφή με το ποτάμι, σε απόσταση 10 μέτρων χαμηλότερα από το μονοπάτι, λίγο πριν από έναν καταρράκτη ύψους 2 μέτρων.
Το τρίτο και τελευταίο επίπεδο φιλοξενεί την κοίτη του ποταμού και συνεχίζει να μεταβάλλεται μέχρι και σήμερα καθώς οι ειδικοί σημειώνουν, πως τα νερά του σχηματίζουν νέες προεκτάσεις του σπηλαίου.
Ιζήματα
Το σπήλαιο φιλοξενεί ένα σπάνιο ίζημα, που ονομάζεται Πολυξένιο. Το ίζημα αυτό, που έχει την ιδιότητα να απλώνεται στον χώρο, κατορθώνει να ενώνει τους σταλακτίτες μεταξύ τους και να τους κάνει να μοιάζουν με κυματοειδείς σχηματισμούς κουρτίνας. Παράλληλα, το Πολυξένιο, σε συνδυασμό με τον Ασβεστίτη, δημιουργούν στο εσωτερικό του σπηλαίου κοιλότητες, οι οποίες έχουν χρώμα πράσινο και, ιδίως τον χειμώνα, γεμίζουν με νερό.
Οι συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας στο σπήλαιο είναι σταθερές ολόκληρο τον χρόνο. Πιο συγκεκριμένα, η θερμοκρασία αέρα, βρίσκεται πάντα στους 19 βαθμούς κελσίου, του νερού είναι σταθερή στους 10 βαθμούς Κελσίου.
Το σπήλαιο της Ανεμότρυπας, θεωρείται το πιο λευκό σπήλαιο στην Ελλάδα, καθώς φιλοξενεί στους κόλπους του καθαρό ασβεστόλιθο. Η ύπαρξη του ασβεστόλιθου, ενισχύει την άποψη των σπηλαιολόγων που υποστηρίζουν ότι το σπήλαιο δημιουργήθηκε πάνω σε πυθμένα θαλάσσης.
