Στον κατάλογο των προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) καταχωρήθηκε το «Τσαλαφούτι», προϊόν τυριού, όπως αναφέρει απόφαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που καταχωρήθηκε στη Διαύγεια.
Ειδικότερα, το υπουργείο, «Αποδέχεται το με αριθ. πρωτ. 1298/158166/8-6-2022 τελικό αίτημα της άτυπης ομάδας παραγωγών ΤΣΑΛΑΦΟΥΤΙ, για καταχώριση στο Μητρώο Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ), Προστατευόμενων Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΠΓΕ) και Εγγυημένων Παραδοσιακών Ιδιότυπων Προϊόντων (ΕΠΙΠ) της Ε. Ένωσης, της ονομασίας «ΤΣΑΛΑΦΟΥΤΙ», για προϊόν τυριού, ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), στο πλαίσιο του Κανονισμού (ΕΕ) 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Νοεμβρίου 2012, για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων».
Το τσαλαφούτι είναι παραδοσιακό ελληνικό, μαλακό αλειφόμενο λευκό τυρί, με βελούδινη υφή, κρεμώδη αίσθηση και με περιεκτικότητα σε υγρασία περίπου 75%. Η γεύση του θυμίζει έναν συνδυασμό από γιαούρτι, κρέμα και βούτυρο μαζί.
Το γνήσιο αυτό ελληνικό προϊόν με την δροσερή του γεύση, – συνδυασμός από γιαούρτι κρέμα και βούτυρο μαζί- χρησιμοποιείται ως άλειμμα σε σαλάτες και συνδυάζεται με κρεατικά και αλλαντικά ή ακόμα και σε απολαυστικά επιδόρπια και πωλείται πλέον συσκευασμένο στο εμπόριο.
Έχει χαμηλά λιπαρά, απαλή- κρεμώδη υφή, ήπιο άρωμα και ελαφρώς όξινη, πικάντικη και ευχάριστα αλμυρή γεύση. Είναι τυρί όξινης πήξης, η οποία γίνεται σε σχετικά χαμηλή θερμοκρασία όπως γίνεται και η ωρίμασή του. Μοιάζει με το Κατίκι Δομοκού, το γαλοτύρι και το ανεβατό. Παρασκευάζεται κυρίως στα Τζουμέρκα και στην Ευρυτανία και σε σχέση με το γαλοτύρι έχει διαφορά –μεταξύ άλλων – και στα ρεολογικά χαρακτηριστικά του.
Ο τρόπος παρασκευής του μοιάζει με αυτό του γαλοτυριού αλλά το αυθεντικό τσαλαφούτι είναι ένα πολύ ιδιαίτερο εποχικό προϊόν που παράγεται σε πολύ μικρές ποσότητες για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Παρασκευάζεται από πρόβειο γάλα από τις αρχές Ιουλίου έως τα μέσα Αυγούστου (το τελευταίο γάλα της γαλακτικής περιόδου, το οποίο έχει πιο παχύρευστη σύσταση) το οποίο βράζεται και αλατίζεται υπό βρασμό. Στη συνέχεια, σκεπασμένο, κρυώνει, συνήθως σε τρεχούμενο νερό (ποτάμι) ή σε σπηλιά και αναδεύεται μια με δύο φορές την ημέρα. Σε περίπου 20 ημέρες γίνεται παχύρρευστο και μπορεί να καταναλωθεί. Το γάλα που χρησιμοποιείται για το τσαλαφούτι θα πρέπει να παράγεται από ζώα τα οποία διαβιούν ελεύθερα σε ορεινές περιοχές.
Το τσαλαφούτι έχει βρεθεί στο επίκεντρο έρευνας του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ προκειμένου να ενταχθεί ύστερα από την απαραίτητη πιστοποίηση στην κατηγορία τυριών προστατευόμενης Γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ) ως προϊόν υψηλών προδιαγραφών.
