Η δυσλεξία καθώς και οι υπόλοιπες ειδικές μαθησιακές διαταραχές, εκδηλώνονται με σημαντικές ελλείψεις στην εκμάθηση των σχολικών δεξιοτήτων με την παράλληλη αποτυχία ανάπτυξης κάποιας ικανότητας στην κατάλληλη ηλικία.
Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε γονείς και δασκάλους να λένε ότι «αυτό το παιδί δεν παίρνει τα γράμματα» ή «είναι τεμπέλης και ανοργάνωτος» ή «μα πόσο αδιάφορος μπορεί να είναι για τα μαθήματά του;» Ωστόσο, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι κάποια παιδιά δεν συμβαδίζουν στην επίδοση με τους συμμαθητές τους λόγω της ύπαρξης ειδικών μαθησιακών δυσκολιών.
Οι Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές, είναι οι διαταραχές οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές ελλείψεις στην εκμάθηση των σχολικών δεξιοτήτων με την παράλληλη αποτυχία ανάπτυξης κάποιας ικανότητας στην κατάλληλη ηλικία. Ο όρος αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην κατάκτηση και τη χρήση δεξιοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικής ικανότητας. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο, αποδίδονται σε δυσλειτουργία του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και μπορεί να υπάρχουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.
Οι μαθησιακές διαταραχές παρόλο που παρουσιάζονται σε πολύ νεαρή ηλικία, συνήθως δεν αναγνωρίζονται μέχρι το παιδί να φτάσει στη σχολική ηλικία. Επομένως, απαραίτητο κριτήριο προσδιορισμού τους είναι το παιδί να έχει ξεκινήσει τη φοίτησή του στην Α΄ Δημοτικού, να έχει φυσιολογικό δείκτη νοημοσύνης και να μην πάσχει από ψυχικές διαταραχές.
Μερικές ενδείξεις που θα πρέπει να σας προβληματίσουν:
- Το παιδί αργεί να κατανοήσει τον μηχανισμό της ανάγνωσης, ενώ ακόμα κι όταν τα καταφέρει η αναγνωστική του ταχύτητα είναι πιο αργή σε σύγκριση με τους συμμαθητές του
- Χάνει τη «γραμμή» που διαβάζει και γι’ αυτό συχνά υπογραμμίζει τις λέξεις με το δάχτυλό του
- Δυσκολεύεται στην κατανόηση του κειμένου
- Δεν τηρεί τα σημεία στίξης
- Δημιουργεί μια δική του λέξη αντικρίζοντας κάποια οικεία συλλαβή (π.χ. παιδί αντί παιδάκια, μαντήλι αντί καντήλι)
- Αντικαθιστά γράμματα στο γραπτό λόγο (π.χ. θ-δ, β-φ, γ-χ)
- Αντιστρέφει τη σειρά των γραμμάτων
- Παραλείπει συλλαβές ή γράμματα
- Δυσκολεύεται στην οριοθέτηση της γραφής
- Παραλείπει τόνους
- Έχει δυσκολία στη σωστή σύνταξη των προτάσεων
- Παρουσιάζει αδυναμία στην τήρηση ακόμα και βασικών κανόνων ορθογραφίας
Ωστόσο, εκτός από δυσκολίες στη γραφή και την ανάγνωση, το παιδί με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζει μια σειρά δυσκολιών και σε άλλους τομείς.
Πιο συγκεκριμένα:
- Δυσκολεύεται στις αλληλουχίες (π.χ. τι έγινε πριν – μετά, εποχές, μέρες, μήνες)
- Δεν μπορεί να λειτουργήσει κάτω από πίεση ή να δεχτεί πολλές πληροφορίες μαζί
- Παρουσιάζει αδυναμία στη μνήμη
- Συχνά είναι ακατάστατο και αδυνατεί να οργανώσει τόσο τα πράγματά του όσο και τον χρόνο του
- Πολλές φορές χαρακτηρίζεται από διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητα
- Εμφανίζει δυσκολία στη συγκέντρωση και πρόωρη κόπωση
Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να συνυπάρχουν με προβλήματα σε συμπεριφορές αυτοελέγχου, καθώς και με προβλήματα κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, δίχως αυτά να συνιστούν από μόνα τους ενδείξεις ύπαρξης μαθησιακών δυσκολιών.
Σε κάθε περίπτωση, επειδή οι δυσκολίες στη μάθηση επηρεάζουν αρνητικά όχι μόνο τη σχολική επίδοση του παιδιού, αλλά και τον συναισθηματικό του κόσμο, κρίνεται αναγκαία η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση. Με τη βοήθεια ενός Ψυχολόγου – Ειδικού Παιδαγωγού μπορούν να αξιοποιηθούν δημιουργικά τα δυνατά σημεία του παιδιού έτσι ώστε να συμβαδίσει με τις ανάγκες του σχολείου, προστατεύοντας παράλληλα το αυτοσυναίσθημά του.
