Σε πολλούς ανθρώπους, η συναισθηματική κατάσταση επηρεάζει την όρεξη για φαγητό.
Η συναισθηματική υπερφαγία χαρακτηρίζεται από μια ακατάσχετη επιθυμία για φαγητό που προκύπτει όταν υπάρχουν δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις όπως το στρες, ο θυμός, το άγχος, η μοναξιά, η λύπη και η πλήξη.
Η συμπεριφορά της υπερφαγίας, που μπορεί να γίνεται ενσυνείδητα ή ασυνείδητα, υπολογίζεται ότι είναι η συχνότερη διατροφική διαταραχή.
Η υπερβολική κατανάλωση φαγητών που συνοδεύει τη συναισθηματική υπερφαγία, είναι αιτία υπερβολικού βάρους σώματος και παχυσαρκίας.
Το πρόβλημα γίνεται ακόμη δυσκολότερο, από το γεγονός ότι στη διατροφική αυτή διαταραχή, γίνεται επιλεκτικά μεγαλύτερη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε θερμίδες όπως τα γλυκά και τα λιπαρά. Επίσης υπάρχει προτίμηση για αλμυρά εδέσματα.
Απροσδόκητες αλλαγές, διαζύγιο, απώλεια εργασίας, προβλήματα υγείας, επαγγελματικές δυσκολίες, κακοκαιρία και πολλά άλλα, μπορούν να αποτελέσουν αιτία έναρξης συναισθηματικής υπερφαγίας.
Η κατανάλωση φαγητού γίνεται στη συναισθηματική υπερφαγία, ένας τρόπος καταστολής των αρνητικών συναισθημάτων ή ανακούφισης από τη δυσάρεστη ψυχολογική κατάσταση.
Η διαδικασία της κατανάλωσης φαγητού γίνεται πλέον ένας τρόπος διαφυγής ή περισπασμού από το πρόβλημα που απασχολεί το άτομο.
Φαίνεται, ότι μερικά τρόφιμα έχουν εθιστικές ιδιότητες. Η πρόσληψη μερικών εδεσμάτων, όπως για παράδειγμα η σοκολάτα είναι πιθανόν ότι προκαλεί την απελευθέρωση στο οργανισμό ουσιών, όπως τα οπιοειδή σε πολύ μικρές ποσότητες.
Οι ουσίες αυτές προκαλούν προσωρινά ευχαρίστηση που είναι αντισταθμιστική στην κακή ψυχολογική κατάσταση του ατόμου. Η έστω και προσωρινή ανακούφιση από άσχημα συναισθήματα εξαιτίας κατανάλωσης εδεσμάτων ιδιαίτερα πλούσιων σε θερμίδες, δημιουργεί στο άτομο συναισθηματική υπερφαγία.
Το πρόβλημα που δημιουργείται είναι όμως διπλό.
Το πρώτο μέρος είναι ότι η ανακούφιση είναι μόνο προσωρινή. Με το σταμάτημα του φαγητού, η προσοχή επανέρχεται στις σκοτούρες.
Το δεύτερο μέρος είναι ότι προστίθενται στο σώμα περιττά κιλά. Σύντομα επέρχεται η παχυσαρκία και μαζί νέα άσχημα ψυχολογικά αισθήματα λόγω κακής σωματικής εικόνας και ενοχής που αφορούν στη συμπεριφορά υπερφαγίας.
Στη συναισθηματική υπερφαγία, είναι δυνατόν να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα ελέγχου της διατροφικής συμπεριφοράς.
Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να μάθουν αναγνωρίζουν την πραγματική πείνα από τη συναισθηματική ανάγκη για να φάνε κάτι.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουν, όταν θέλουν να φάνε εάν αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχουν φάει για πολλές ώρες και έχουν πραγματικά ανάγκη φαγητού ή εάν απλά νιώθουν την ακατάσχετη έλξη να καταναλώσουν κάποιο έδεσμα γιατί αυτό στην ουσία θα τους κάνει να νιώσουν καλύτερα.
Η αναγνώριση των συνθηκών κάτω από τις οποίες αρχίζουν να τρώνε γρήγορα και υπερβολικά, μπορεί να τους επιτρέψει να αναπτύξουν αντιστάσεις εναντίον της συναισθηματικής υπερφαγίας.
Μπορεί για παράδειγμα για μερικές μέρες να καταγράφουν πότε, τι, και πόσο τρώνε. Ταυτόχρονα, η καταγραφή των συναισθημάτων τους όταν καταναλώνουν τα φαγώσιμα, θα τους επιτρέψει να αναγνωρίζουν συγκεκριμένες καταστάσεις οι οποίες τους σπρώχνουν στην υπερφαγία.
Η αναγνώριση της έλξης για φαγητό, λόγω συγκεκριμένων καταστάσεων μπορεί να βοηθά τα άτομα με συναισθηματική υπερφαγία, να βρίσκουν άλλους τρόπους καταπολέμησης των άσχημων ψυχολογικών καταστάσεων που βιώνουν.
Για παράδειγμα αντί να τρέξουν στο ψυγείο ή στα ερμάρια για σοκολάτες, ξηρούς καρπούς ή τσιπς, μπορούν να επιλέξουν να μιλήσουν με κάποιο φίλο, να δουν ένα φιλμ, να πάνε στο σινεμά, να ακούσουν μουσική, να πάνε για ένα περίπατο.
Επίσης είναι καλό να περιορίζεται η αποθήκευση ή η αγορά γλυκών, λιπαρών και αλμυρών εδεσμάτων τα όποια έχει κάποιος τάση να καταναλώνει επιλεκτικά όταν έχει συναισθηματική υπερφαγία. Ακόμη όταν υπάρχει η ακατάσχετη επιθυμία να φάει κάτι, είναι προτιμότερο να τρώει τρόφιμα με λίγες θερμίδες και λιπαρά.
Τα ολικά δημητριακά, τα φρέσκα φρούτα ή λαχανικά, η ισοζυγισμένη διατροφή, το πρόγευμα, τα τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες αλλά φτωχά σε λίπος, τα γαλακτοκομικά χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρές ουσίες, βοηθούν εναντίον της υπερφαγίας.
Η ξεκούραση, ο καλός ύπνος και η τακτική σωματική άσκηση, βοηθώντας το σώμα να είναι σε καλύτερη φυσική κατάσταση, προστατεύουν από την ψυχολογική καταπόνηση απομακρύνοντας έτσι τον κίνδυνο της υπερφαγίας.
Κανένας δεν είναι τέλειος και ούτε μπορούμε πάντοτε να εφαρμόζουμε όλα αυτά που πρέπει.
Έτσι δεν πρέπει να αφήνετε αισθήματα ενοχής να σας κυριεύουν και να σας βασανίζουν εάν κάποτε η υπερφαγία σας καταβάλλει. Ξεκινήστε με θάρρος μια νέα μέρα, προσπαθήστε να πάρετε διδάγματα από την προηγούμενη σας εμπειρία και διορθώστε όσα μπορείτε.
Εστιαστείτε στα θετικά που πετυχαίνετε, πάρτε κουράγιο, μη σταματάτε την προσπάθεια σας και συνεχίστε την καταπολέμηση της συναισθηματικής υπερφαγίας για να έχετε μια πιο ευχάριστη ζωή με καλύτερη υγεία.
