Η πανδημία του νέου κορονοϊού έχει προκαλέσει μία άνευ προηγουμένου κρίση ύπνου σε όλο τον κόσμο. Κίνδυνος να αυξηθούν οι πάσχοντες από χρόνια αϋπνία. Αυξάνονται ραγδαία οι συνταγές για υπνωτικά φάρμακα.
Σαν να μην μας έφταναν τα υπόλοιπα δεινά που έχει φέρει ο κορονοϊός Covid-19 στη ζωή μας, ως φαίνεται έχει χαλάσει και τον ύπνο μας. Αυτό αναφέρουν επιστήμονες από ΗΠΑ και Καναδά, οι οποίοι μάλιστα επινόησαν και ειδικό όρο για την αϋπνία εξαιτίας του: κοροναϋπνία!
Οι ειδικοί λένε ότι είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί πολλοί έχουν χάσει τον ύπνο τους. Ο κορονοϊός έχει οξύνει το στρες και έχει διαταράξει την καθημερινότητά μας. Έχει επίσης προκαλέσει μεγάλη ανεργία και έχει αναστατώσει το πρόγραμμά μας. Και πολλοί, αντί να κοιμούνται στο κρεβάτι τους, το έχουν μετατρέψει σε αυτοσχέδιο γραφείο. Χώρια που το μέλλον (συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού) φαντάζει αβέβαιο.
Όπως εξηγεί στην εφημερίδα «The Washington Post» ο Dr. Alon Avidan, καθηγητής Νευρολογίας και διευθυντής του Κέντρου Διαταραχών Ύπνου του UCLA, η αϋπνία που προκαλεί ο κορωνοϊός δεν αφορά μόνο νέους πάσχοντες. Δημιουργεί προβλήματα και σε ανθρώπους που ήδη έπασχαν από αυτήν, αλλά πλέον δυσκολεύονται ακόμα περισσότερο να κοιμηθούν λόγω άγχους. Επιπλέον, ασθενείς που είχαν εφιάλτες πλέον βλέπουν περισσότερους, με συνέπεια να ξαγρυπνούν τις νύχτες. «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με επιδημία προβλημάτων ύπνου», τονίζει.
Ήταν που ήταν…
Ακόμα και πριν εμφανιστεί ο νέος κορονοϊός στη ζωή μας, η αϋπνία αποτελούσε σημαντικό πρόβλημα σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα, το σχεδόν 10-15% των ανθρώπων παγκοσμίως έπασχαν από χρόνια αϋπνία. Αυτό σημαίνει ότι επί τουλάχιστον τρία βράδια την εβδομάδα και επί τουλάχιστον τρεις μήνες δυσκολεύονταν:
Να αποκοιμηθούν ή/και
Να παραμείνουν κοιμισμένοι
Οι ειδικοί γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες ότι οι κρίσεις, όπως οι φυσικές καταστροφές ή οι τρομοκρατικές επιθέσεις, προκαλούν βραχυπρόθεσμα αϋπνία. Ωστόσο ο πρωτοφανής αντίκτυπος και η διάρκεια της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο νέος κορονοϊός, απειλούν να αυξήσουν τα ποσοστά της χρόνιας αϋπνίας. Και αυτή αντιμετωπίζεται πολύ πιο δύσκολα από την παροδική.
«Η αϋπνία δεν είναι καλοήθες πρόβλημα. Ο αντίκτυπός της στην ποιότητα ζωής είναι τεράστιος», προειδοποιεί ο Dr. Charles M. Morin, καθηγητής Ψυχολογίας και διευθυντής στο Κέντρο Έρευνας Ύπνου του Πανεπιστήμιου Λαβάλ, στο Κεμπέκ. «Πρέπει να γίνουν ενημερωτικές εκστρατείες για την κρίση ύπνου την εποχή του κορονοϊού. Ακούμε πολλά για τη σημασία της άσκησης και της υγιεινής διατροφής, αλλά ο καλός ύπνος είναι ο τρίτος πυλώνας της υγείας».
Αυξάνονται και οι ανήλικοι πάσχοντες
Ο Dr. Morin ηγείται μελέτης σε 15 χώρες, που θα καταγράψει τον αντίκτυπο που έχει ο κορωνοϊός στον ύπνο. Ήδη όμως υπάρχουν ενδείξεις για παγκόσμια επιδείνωση.
Στις ΗΠΑ οι συνταγές για υπνωτικά φάρμακα αυξήθηκαν κατά 15% από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τα μέσα Μαρτίου. Στο Κέντρο Διαταραχών Ύπνου του UCLA, ο αριθμός των ασθενών που ζήτησαν βοήθεια για την αϋπνία τους έχει αυξηθεί κατά 20-30% τους τελευταίους μήνες. Μάλιστα πολλοί από τους ασθενείς είναι παιδιά, καθώς αυξάνονται και σε αυτά τα κρούσματα της αϋπνίας.
Επιπλέον, διαδικτυακές έρευνες σε Κίνα, Γαλλία και Ιταλία έδειξαν ότι το 20% των ερωτηθέντων κατά μέσον όρο έχουν αϋπνία ή φτωχής ποιότητας ύπνο. Το πρόβλημα ήταν ιδιαιτέρως έντονο την περίοδο των περιορισμών στην κυκλοφορία. Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη στην Ιταλία, το lockdown είχε κάνει τον κόσμο να χάσει τις μέρες, τις εβδομάδες ή και τον ίδιο τον χρόνο ακόμα.
Σε πολλές χώρες
Αν και οι διαδικτυακές έρευνες συχνά δεν παρέχουν ισχυρά δεδομένα επειδή έχουν μεθοδολογικές ατέλειες, δείχνουν την παγίωση μίας κατάστασης. «Εκπέμπουν ένα σημαντικό μήνυμα, ιδίως επειδή αυτό επαναλαμβάνεται σε διαφορετικές χώρες», λέει ο Dr. Orfeu M. Buxton, καθηγητής Βιοσυμπεριφορικής Υγείας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.
Όπως εξηγεί, ο ανθρώπινος οργανισμός έχει αναπτύξει φυσικούς μηχανισμούς που τον βοηθούν να αντιδρά όταν απειλείται η ύπαρξή του. Μια τέτοιου είδους απειλή βιώνουν εδώ και μήνες πολλοί από εμάς, ιδίως οι λιγότερο ευνοημένοι. «Οι συνθήκες είναι τέτοιες ώστε η αϋπνία μετατρέπεται σε προειδοποίηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά στην χώρα μας και στον κόσμο», τονίζει.
Υποφέρει το βιολογικό ρολόι
Ωστόσο ο κορονοϊός δεν προκαλεί μόνο κλασική αϋπνία. Οι ειδικοί στον ύπνο βλέπουν ανθρώπους που έχουν κάνει τη μέρα, νύχτα. Με άλλα λόγια, κοιμούνται ολοένα πιο αργά το βράδυ και ξυπνούν ολοένα πιο αργά το πρωί.
Αυτό, όμως, διαταράσσει σημαντικά το «βιολογικό ρολόι», τους κιρκάδιους ρυθμούς οι οποίοι ελέγχουν τους κύκλους του ύπνου και τη λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού. Η διαταραχή αυτή οφείλεται στο ότι ο οργανισμός δεν εκτίθεται στο φυσικό φωτισμό του ήλιου νωρίς το πρωί. Επιδεινώνεται, δε, από την υπερβολική έκθεση στον τεχνητό φωτισμό τη νύχτα. Ειδικά ο φωτισμός από τις κάθε είδους οθόνες ήταν πηγή διαταραχών ύπνου και πριν εμφανιστεί ο νέος κορωνοϊός.
Οι κιρκάδιοι ρυθμοί επηρεάζονται επίσης από την καθημερινή ρουτίνα μας, την οποία πολλοί υποχρεωτικά έχουν πλέον αλλάξει. Όσο για τις κοινωνικές επαφές, αυτές κι αν έχουν μειωθεί - και η απουσία τους επίσης ταράζει το βιολογικό μας ρολόι.
Ο νέος κορονοϊός έχει επίσης προκαλέσει αύξηση στους ασθενείς που αναφέρουν εφιάλτες, νυκτερινούς τρόμους και υπνοβασία. Πολλοί άλλοι, εξ άλλου, βλέπουν λόγω πολύ ζωντανά και τρομακτικά όνειρα, εξαιτίας του άγχους τους.
Αν κι εσείς υποφέρετε από αϋπνία τον τελευταίο καιρό, είναι πιθανό να έχει ήδη ζητήσει υπνωτικά χάπια από τον γιατρό σας. Οι ειδικοί λένε πως αυτά βοηθούν μόνο σε βραχεία χρήση. Σε περίπτωση χρόνιας αϋπνίας, δεν μπορούν να προσφέρουν κάτι. Προτιμότερο είναι να επισκεφθείτε έναν ειδικό σε θέματα ύπνου για να σας πει τι ακριβώς έχετε και ποια είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία για εσάς.
