Η ανεμοβλογιά είναι μεταδοτική ιογενής εξανθηματική νόσος με πυρετό. Είναι κυρίως παιδική νόσος και αποτελεί τη πρωτοπαθή λοίμωξη από το ιό του έρπη ζωστήρας (VZV). Αν η νόσος εκδηλωθεί ιδιαίτερα σε ενήλικες είναι πιο σοβαρή και μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονία.
Η ανεμοβλογιά μπορεί να παραμείνει σε λανθάνουσα μορφή και να εκδηλωθεί αργότερα σαν έρπης ζωστήρας. Μεταδίδεται με μολυσμένα σταγονίδια ή εντός της μήτρας.
Υπάρχει ήδη διαθέσιμο εμβόλιο με εξασθενισμένο ιό.
Το χαρακτηριστικό της ανεμοβλογιάς είναι κυρίως τα εξανθήματα. Τα εξανθήματα εμφανίζονται περίπου 14 μέρες μετά την είσοδο του ιού στον οργανισμό. Τα εξανθήματα είναι κηλιδοβλατιδώδη και μέσα σε ώρες σχηματίζουν μια φυσαλίδα με λεπτό τοίχωμα πάνω σε μια ερυθρηματώδη βάση. Μετά από 12 ώρες, η φυσαλίδα γίνεται φλύκταινα και αρχίζει η εφελκίδωση. Το εξάνθημα προκαλεί κνησμό (φαγούρα) και έτσι μπορεί να μολυνθεί με βακτήρια και να μετατραπεί σε oυλή. Το εξάνθημα εξαπλώνεται σε όλο το σώμα, ακόμη και στο τριχωτό της κεφαλής. Είναι πιο σοβαρό στο κορμό, τα χέρια και τα πόδια.
Αν η ανεμοβλογιά προσβάλει ενήλικες, τότε είναι πιο σοβαρή και σε άτομα μεγάλης ηλικίας και ανοσοκατεσταλμένους μπορεί να προσβάλλει άλλα όργανα, όπως τους πνεύμονες, με αποτέλεσμα το 25-35% να αναπτύξει διάμεση πνευμονία και να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.
Ο ιός εισέρχεται στον οργανισμό με μικρά σωματίδια και αρχικά εγκαθίσταται στις αμυγδαλές και στο βλεννογόνο του αναπνευστικού συστήματος και μετά στους τοπικούς λεμφαδένες. Στη συνέχεια εισέρχεται στο αίμα και εισέρχεται στο ήπαρ, το σπλήνα και άλλα όργανα, όπου και αναπαράγεται. Αυτή η περίοδος επώασης διαρκεί 11 με 13 μέρες και μετά ο ιός εισέρχεται πάλι στο αίμα και εξαπλώνεται στο δέρμα. Ο ιός προκαλεί εξάνθημα μαζί με πυρετό και συστηματικά συμπτώματα, όπως κεφαλαλγία.
Μετά την πρώτη λοίμωξη (ανεμοβλογιά), ο ιός παραμένει στα νευρικά κύτταρα και μπορεί να ενεργοποιηθεί ξανά σε ενήλικες ή όταν η κυτταρική ανοσία του ασθενή εξασθενίσει, με αποτέλεσμα την εμφάνιση έρπη ζωστήρα.
Η ανεμοβλογιά στα παιδιά συνήθως δεν απαιτεί θεραπεία, αλλά μπορεί να είναι απαραίτητη σε ενήλικες και ανοσοκατασταλμένους.
Επειδή η DNA πολυμεράση του VZV διαφέρει λίγο από αυτή του ερπητοϊού, απαιτούνται μεγαλύτερες δόσεις ακικλοβίρης, η οποία χορηγείται ενδοφλέβια, ή φαμσικλοβίρης ή βαλασικλοβίρης από στόμα. Επιπλέον σε σοβαρές λοιμώξεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν έτοιμα αντισώματα για το ιό (VZIG). Τα VZIG είναι χρήσιμα όσο ο ιός βρίσκεται στο αίμα και εξαπλώνεται, όμως είναι αναποτελεσματικά κατά τη διάρκεια της ενεργού ανεμοβλογιάς.
Η μεγαλύτερη συχνότητα προσβολής είναι στις ηλικίες 5-10 ετών αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Αν νοσήσει ένα μέλος της οικογένειας η συχνότητα προσβολής για τα ευαίσθητα μέλη αυτής είναι 90%. Η νόσος εμφανίζεται κυρίως από Ιανουάριο μέχρι Απρίλιο-Μαιο.
ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
Βακτηριακή επιμόλυνση των βλαβών (κυρίως με στρεπτόκοκκο ομάδας Α )
- Πνευμονία (διαμεση κυρίως)
- Σύνδρομο Reye
- Εγκεφαλίτιδα
- Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών συνιστά δυο δόσεις εμβολίου.
Παιδιά ηλικίας 12-15 μηνών θα πρέπει να εμβολιάζονται με την 1η δόση του εμβολίου και σε ηλικία 4-6 ετών με την 2η δόση. Το εμβόλιο της ανεμευλογιάς συνιστάται και σε επίνοσα άτομα >13 ετών. Δύο δόσεις του εμβολίου θα πρέπει να χορηγούνται και στους επαγγελματίες υγείας. Ομάδες με προτεραιότητα στον εμβολιασμό αποτελούν οι ενήλικες που βρίσκονται στο άμεσο περιβάλλον ευπαθών ατόμων με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών ή που εργάζονται σε περιβάλλον στο οποίο η ανεμευλογιά παρουσιάζει μεγάλη συχνότητα (πχ. σχολείο), οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, οι ενήλικες και έφηβοι που βρίσκονται στο περιβάλλον ταξιδιωτών ή παιδιών
ΠΗΓΕΣ
Patrick Murray, Ken Rosenthal, Michael Pfaller (2012). Ιατρική μικροβιολογία
John Spicer (2009). Βακτηριολογία, Μυκητολογία και Παρασιτολογία
Παναγιώτης Μανιάς, φαρμακοποιός
